Dầu cá da trơn - món quà quý cho sức khỏe

Tuy nhiên, lâu nay người ta chỉ tập trung khai thác dầu cá từ các loại cá biển mà “bỏ quên” loài đặc sản nước ngọt của dòng sông Mekong - cá tra và basa.

Các nhà khoa học của Viện Dinh dưỡng Quốc gia (thuộc Bộ Y tế) đã thực hiện công trình nghiên cứu và chứng minh rằng: Sử dụng dầu cá da trơn thường xuyên góp phần cải thiện sức khỏe, tốt cho trẻ em và giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính không lây cho cộng đồng.

“Liều thuốc” từ thiên nhiên

Theo TS-BS Trương Tuyết Mai, chuyên gia của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, dầu cá được chiết xuất từ mô mỡ các loại cá có nhiều dầu, chứa các acid béo không bão hòa như omega-3 acid eicosapentaenoic (EPA) và acid docosahexaenoic (DHA). Bản thân omega 3 là một acid béo thiết yếu rất cần cho quá trình trao đổi chất nhưng cơ thể không tự tổng hợp được mà phải tổng hợp từ thực phẩm. Các nhà khoa học chứng minh rằng các acid béo không bão hòa có nhiều tác dụng đối với sức khỏe, hỗ trợ phòng, chống các bệnh tim mạch như chứng loạn nhịp tim, rung tâm thất, huyết khối và điều hòa huyết áp... Bên cạnh đó, chúng còn có tác dụng tốt đối với hệ thần kinh, mắt, hệ miễn dịch...

Vùng ĐBSCL từ lâu đã phát triển nghề nuôi, chế biến và xuất khẩu cá da trơn, chủ yếu là cá tra và basa. Tuy nhiên, việc xuất khẩu cá tra lại tập trung nhiều vào thịt trong khi mỡ cá da trơn chứa acid béo omega-3 EPA và DHA là một nguồn có ý nghĩa rất quan trọng để bổ sung các acid béo omega-3 vào chế độ ăn hằng ngày thì chưa được quan tâm đúng mức. TS-BS Trương Tuyết Mai cho rằng nếu tinh chế mỡ cá và sản xuất thành thực phẩm dầu cá để dùng hằng ngày, sản phẩm này hứa hẹn có thể thay thế các nguồn dầu ăn nhập khẩu hiện nay, bởi vì chỉ dầu cá mới có EPA và DHA.

Dây chuyền sản xuất dầu ăn Ranee. Sản phẩm dầu ăn cao cấp Ranee (ảnh dưới) có chiết xuất từ cá được nghiên cứu là tốt cho sức khỏe.

Doanh nghiệp tiên phong

Trước tiềm năng này, Tập đoàn Sao Mai An Giang đã đi đầu để đầu tư nghiên cứu công nghệ và dây chuyền sản xuất dầu ăn tinh luyện từ cá tra, cá basa. Bước đầu, Sao Mai đã sản xuất thành công hai dòng sản phẩm dầu ăn tinh luyện là sản phẩm dầu cooking và sản phẩm dầu trộn (gọi chung là dầu cá cao cấp Ranee chiết xuất từ cá).

Để đánh giá khách quan về lợi ích sức khỏe của loại dầu ăn này, TS-BS Trương Tuyết Mai đã cùng các nhà khoa học ở Viện Dinh dưỡng Quốc gia bắt tay vào nghiên cứu độc lập. Kết quả phân tích thành phần dinh dưỡng cho thấy các sản phẩm dầu ăn cao cấp Ranee có chứa thành phần chính là lipid (99,9 g/100 g). Trong 100 mg dầu cá, acid béo no chiếm 34 mg, acid béo không no đạt 64 mg, đặc biệt có thành phần omega 3 (1,6 mg), omega 6 (16 mg), omega 9 (45 mg), DHA (0,07 mg), EPA (0,26 mg). Ngoài ra, dầu cá Ranee còn chứa một lượng Vitamin E (11,08 mg/100 g), canxi (5,6 mg/kg).

Dựa theo tổng điều tra dinh dưỡng giai đoạn 2009-2010, với mức tiêu thụ dầu trung bình của người Việt Nam từ 5,8 đến 10,4 g dầu/người/ngày, nhóm nghiên cứu tính ra được mỗi ngày, dầu ăn cao cấp Ranee cung cấp thêm trong khẩu phần khoảng 3-5 mg DHA và 15-18 mg EPA. Đây là những thành phần quan trọng theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (tổng số chất béo trong khẩu phần nên từ 15% đến 30% năng lượng).

Với mục tiêu đưa sản phẩm dầu ăn cao cấp Ranee có chiết xuất từ cá vào bữa ăn hằng ngày, nhóm nghiên cứu của TS-BS Trương Tuyết Mai đã đánh giá chất lượng sản phẩm bằng những chỉ tiêu quan trọng. Kết quả sau ba tháng bảo quản ở điều kiện thường cho thấy hầu hết các thành phần acid béo no, không no, vitamin E, hàm lượng omega 3, 6, 9 đều ổn định, tăng giảm không đáng kể. Như vậy, dầu ăn cao cấp Ranee có thể sử dụng trong thời gian dài mà vẫn giữ nguyên chất lượng, thành phần dinh dưỡng không bị biến đổi, cảm quan mùi vị tốt và các thành phần biến đổi nằm trong giới hạn quy định cho phép.